Pierwotne dzieje rodziny cz. 1
Przejście od zwierzęcia do człowieka mogło się tylko w społeczeństwie dokonać. Nie można głosić, by podobne do człowieka małpy okazywały wielką towarzyskość i skłonność do zbiorowego życia, jednakże okolicznościowo łączą się one w pomniejsze gromady lub hordy. Przodkowie rodu ludzkiego musieli dzięki doborowi naturalnemu rozwinąć w sobie najwyższy stopień towarzyskości. Zdaje się jednak, że tylko […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Stopnie społecznego życia cz. 7
Przez działalność techniczną i logiczną powstał w umyśle z wolna i stopniowo rozwijającego się człowieka nowy świat przyrodzonych wydarzeń, w którym myt, pierwotna postać życia duchowego, panował wszechwładnie nad królestwem duszy. Wszystko to zaś wzięło początek z pierwotnego lecz decydującego faktu, że pewien gatunek zwierzęcy specjalnie w tym kierunku uzdolniony stał się zwierzęciem przyczynowym i […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Stopnie społecznego życia cz. 6
Prawda, że to sumienie pierwotnie obejmowało tylko mały zakres wspólnych interesów, a treść jego warunkowały przyrodzone warunki bytu; jednakże wraz z niem zrodziła się etyka hordy, punkt ogniskowy tego koła zamkniętego w wielkiej ilości kół, które stopniowo w miarę postępu historycznego i społecznego procesu coraz szersze obejmują sfery, aż całą ludzkość obejmą jednymi prawami humanitarnej […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Stopnie społecznego życia cz. 5
Równocześnie walka o byt przybiera postać pracy. Razem z pracą z podmiotowych zwierzęcych głosów wytwarza się przedmiotowy dźwięk mowy, słowo, jak zaznaczyli Geiger i Noiree. Słowo jest najdoskonalszym i najsubtelniejszym środkiem technicznym, związanym nierozłącznie z myślą. Nawet najwyższa idea ma pokład zmysłowy – w słowie. Słowo jednak jest pewną formą narzędzia. Myśl i mowa są […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Stopnie społecznego życia cz. 4
W życiu zbiorowym zwierząt wyższych spotykamy tyle ciekawych analogii, że Espinas nie mógł się powstrzymać od mówienia o moralności zwierząt, a w najbardziej towarzyskich zwierzętach widział i najinteligentniejsze. Darwin odnosi powstanie sympatii do działania doboru naturalnego, „gdyż te zrzeszenia, w których skład wchodzi najwięcej sympatyzujących członków, najpomyślniej się rozwijają i największą zostawiają ilość potomstwa”. Darwin […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Stopnie społecznego życia cz. 3
W następujących rzędach u robaków, małży itp. mało napotykamy przykładów zrzeszenia, podczas gdy u stawonogich widzimy silnie rozwinięte życie zbiorowe. Tutaj jednak niema już bezpośredniego organicznego polącze7iia, lecz zjednoczenie polega na stosunkach psychicznych. U pszczół, os, mrówek itp. istnie wysoko rozwinięte życie zbiorowe opierające się na instynktach, jak należy przypuszczać, do pewnego stopnia i na […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Stopnie społecznego życia cz. 2
Na znanym nam najniższym stopniu życia organicznego spotykamy się z jednokomórkowymi organizmami o mniej lub więcej zróżniczkowanej budowie wewnętrznej określanymi nazwą pierwotniaków lub „protozoa”. Żyją one albo w odosobnieniu, albo w skupieniu, które uważać można za najniższy stopień uspołecznienia. Niektóre wiciowce tworzą mianowicie małe kolonie zwierzęce albo też kilka zwierząt trzyma się jednej łodygi. To […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Stopnie społecznego życia cz. 1
Jakkolwiek w powyższych wywodach ustaliliśmy ciągłość tj. łączność rozwoju indywidualnego organizmu w zakresie fizycznych, technicznych i umysłowych funkcji, jednakże nie wyjaśniliśmy jeszcze procesu tworzenia wiedzy, moralności, sztuki i religii. Dopiero bowiem wyższe duchowe czyny skłaniają nas widzieć w społeczeństwie ludzkim duchową wspólność. Jako uczeni ludzie mówimy wprawdzie o historii naturalnej zwierząt, tutaj jednak chodzi o […]
Kategoria: Darwinowska idea rozwoju
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 17
I Schmoller również ma nieprzezwyciężoną odrazę do równości ludzi, której zresztą demokracja społeczna nigdy nie wyobrażała sobie w ten sposób, jak jej przeciwnikom podoba się utrzymywać. „Przy tym przytacza się na poparcie cały szereg nowszych przyrodniczych badań. W większej części rozdziałów, zwłaszcza w tych, które dotyczą współczesnych stosunków, autor rozumuje w ten sposób, że krytyce […]
Kategoria: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 16
I u nas również jak i tam zagrażają one stworzeniem nowego okresu dzikiej spekulacji i jaskrawego dogmatyzmu, a zwłaszcza nowy tak zwany socjalizm naukowy daje pod tym względem dużo do myślenia“. Powinien by był raczej powiedzieć: „ darwinistyczna socjologia pana Zieglera i jego towarzyszy, gdyż to, że przyszło mu na myśl polecać pamflet Zieglera „daje […]
Kategoria: Pogląd