Religia monoteistyczna

Najmniej daje się ona odczuwać u zwierząt żyjących w gromadzie. Wewnątrz gromady zwierzęcej walka o byt jest nieomal zupełnie wykluczoną. Słabsze zwierzę ma takiż sam udział w korzyściach wspólnych jak i silniejsze; z tegoż samego korzysta pastwiska i tej samej obrony. Im doskonalszym, lepiej zorganizowanym jest zrzeszenie się, tym mniej daje się odczuwać walka o byt. Znajdujemy więc w życiu zwierząt dwa czynniki, które ograniczają walkę o byt: celową i rozmyślną interwencją człowieka i życie gromadne.

Każde zrzeszenie się, każda rozmyślna i celowa interwencja oświeconego człowieka tak samo na bieg rzeczy działa. Taki sam argument, którym się posługują darwiniści przeciw demokracji społecznej, dotyka każdego społeczeństwa i każdego praktycznego zastosowania wiedzy w ogóle. Każdy lekarz, który życie schorowanego człowieka przedłuża, stawia zapory dla „naturalnego doboru”; toż samo czyni i kolej żelazna przenosząc z równą szybkością z miejsca na miejsce astmatyka co dobrego piechura; czyni to w ogóle każda maszyna, każde urządzenie, każde zastosowanie wiedzy, gdy osobiste siły człowieka zastępuje nieosobistym, równie dostępnymi dla wszystkich jednostek.