Author Archive

Demokracja społeczna cz. 35

Karol Pearson w książce „Społeczna demokracja i darwinizm” próbuje zwalczać argumenty Kidd’a, Spencera i Huxleya zwrócone przeciw społecznej demokracji. Z jego wywodów przytoczę następujące: Społeczni demokraci nie chcą usunąć walki o byt, o ile ona jest prawem natury; walka o byt może znaczyć tyle, co walka z przyrodą zewnętrzną, z chorobami, walka grupy jednej z
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 34

Darwin mówił o wyborze najlepiej przystosowanych. Pojęcie przystosowania jest jednakowoż bardzo względne. Gdzież jest teraźniejsza arystokracja? Nie jest nią ani arystokracja rodowa, ani klasy wykształcone. Wykształcenie jest przywilejem pewnych określonych sfer posiadających. Naszej arystokracji umysłowej nie można uważać za istotną arystokrację w znaczeniu Darwina. Nikt nie zdoła dowieść, czy właśnie wśród mas, które wcale w
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 33

Podobieństwo tej sprawiedliwości, którą rozpoznajemy w działaniu owej kosmicznej potęgi, nie zadawalnia naszego poczucia sprawiedliwości. Nie wydaje nam się dostateczną pokutą złego życia, że winy ojców spadają na dzieci aż do trzeciego i czwartego pokolenia, żądamy raczej, by każdy sam otrzymał zapłatę wedle czynów swoich. Wilhelm Belsche stara się wyjaśnić pełne sprzeczności i zbyt pospiesznych
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 32

Gdyby w jakiem społeczeństwie – mówi dalej Giżycki – rozpowszechnić się miało przekonanie, że walka o byt usprawiedliwia i popiera bezwzględne oddanie się własnym interesom, ucisk i wyzysk słabych przez silnych, tępienie cierpień przez wytępianie cierpiących, zagłuszenie sumienia: wrodzonego głosu współczucia, które by protestowały przeciw takiemu postępowaniu; gdyby w społeczeństwie jakiem pielęgnowano egoizm a siłę
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 31

A cóż w życiu ludzkim widzimy? Niesłychanie wiele fizycznej i moralnej nędzy, której prawo to nie powstrzymuje, lecz ją nawet poniekąd stwarza. Kładziemy sobie za zadanie zwalczać cierpienia tego świata przez świadome i celowe działanie, uważając świat taki, jakim jest bez naszego przyczyniania się do tego, nie za najlepszy ze światów, lecz za taki, nad
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 30

Wcześniej już w podobny do Ferri’ego sposób Jerzy Giżycki w swej: „Filozofii moralności – krytykował pojęcie przetrwania najlepszych z punktu widzenia etycznego. Giżyckiego można bez wątpienia zaliczyć do społeczno-demokratycznych zwolenników darwinizmu. Jakkolwiek w owym czasie, kiedy swą „Filozofią moralności” pisał, jeszcze zdecydowanym społecznym demokratą nie był, to jednak w wywodach jego ten kierunek się przebija.
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 29

Twierdzenie, że wybór naturalny wynikający z walki o byt zapewnia trwanie najlepszym jest niesłuszne; w rzeczywistości tylko najlepiej przystosowani mają możność przeżyć innych. Różnica ta jest nader ważną zarówno w naturalnym jak i społecznym doborze. Niezaprzeczenie walka o byt zapewnia trwanie tych jednostek, które zarówno do zewnętrznego otoczenia jak do danej chwili historycznej najlepiej są
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 28

Ferri przemawia również za podziałem pracy. Zawsze jedni ludzie nadawać się będą lepiej dzięki ustrojowi swego mózgu i mięśni do pracy umysłowej lub artystycznej, inni do pracy w polu, rzemiosła lub pracy mechanicznej. Czego jednak w państwie być nie powinno, to aby jedni ludzie nie pracowali wcale, a wielu innych, by pracowało nadmiernie lub za
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 27

Z pomiędzy pisarzy społeczno-demokratycznych najobszerniej badał stosunek darwinizmu do tego prądu E. FerriNie można się jednak z nim zgodzić, gdy dowieść usiłuje, że kierunek Marksa jest tylko dalszym ciągiem teorii ewolucji. Historycznie bowiem Marks wyprzedził Darwina i Spencera, a jego styczność z pojęciami darwinistycznymi jest późniejszą i drugorzędna. Historyczne i społeczne poglądy rozwojowe Marksa zupełnie
Category: Demokracja w darwiniźmie

Demokracja społeczna cz. 26

Wykazuje, jak obecny system kapitalizmu i zmonopolizowania ziemi powstrzymuje i ogranicza dobór płciowy i dobór naturalny. Czyż w naszym obecnym organizmie społecznym opartym na dowolności i przypadku nie potykamy się na każdym kroku o szereg sztucznych ułatwień lub przeszkód, na konsekwentny system przywilejów i krzywd, który jednym stawia na drodze zapory, a z przed drugich
Category: Demokracja w darwiniźmie