Ewolucje

Organem, który u człowieka kształci się i rozwija przed innymi przez dobór naturalny – jest mózg. Człowiek o najbardziej udoskonalonym rozumie odnosi w końcu zwycięstwo i przekazuje dziedzicznie swemu potomstwu te cechy swego mózgu, które mu zwycięstwo zapewniły. Zdania te brzmiałyby bardzo pięknie, gdyby się w nich zamykała prawda, a nie próżne złudzenia nieuzasadnionych abstrakcji. Jakim sposobem walka o byt staje się walką ducha? Teologom z trudnością przyszło usprawiedliwić dzieje ludzkości przed świętem obliczem Boga; rola zoologów jest łatwiejszą. Rozporządzają oni frazesami posiadającymi poważne naukowe brzmienie. Nie; historii nie można wytłumaczyć uszlachetniającym wpływem doboru przez walkę o byt, i nie można jej na tej drodze usprawiedliwić. Na to zbyt wiele spotykamy w niej niedorzeczności i przemocy. Nie zwycięża najszlachetniejszy i najlepszy; najdoskonalszy, w istotnie ludzkim znaczeniu tego wyrazu, nie przeżyje gorszego. Zoologowie ludzkiego gatunku nie mają najlżejszego przeczucia dziejowego tragizmu, który w duszach ludzkich tajemnicze a bolesne sceny porusza.