Narzady analogiczne

Oczywistą jest rzeczą, że doszliśmy do tego punktu,  w którym ekonomiczny rozwój ludzkości, przez pewien czas pozostawiony zupełnie pod wpływem tak zwanych praw natury i ich naturalnej równowagi, domaga się świadomej i celowej organizacji społecznej. Nie mamy tu jednak bynajmniej na myśli nowych społecznych więzów i ramek, jak to rozumieją krótkowidzący i spóźnieni zwolennicy cechów np., lecz organizacji w znaczeniu zawiązku solidarności ujmującej całe gospodarstwo międzynarodowe i wszechświatowe w pewną całość. Gdy sprawę bliżej rozpatrzymy, przekonamy się, że wolna konkurencja istnieje tylko dla ekonomicznie silnych; dla większości zaś warunki ekonomiczne i zarobkowe z tak zwaną wolną konkurencją przypominają raczej w najgorszym znaczeniu wyścigi końskie. Jeszcze bliżej się przyglądając poznamy, że wysławiane doniosłe wyniki wolnej konkurencji największą część swych korzyści zawdzięczają moralnej sile istniejących jeszcze organizacji społecznych, a przynajmniej duchowi społecznemu, który mimo chaotycznego zamętu indywidualistycznych systemów gospodarczych wpływu swego nie stracił.