Pogląd Archive
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 17
I Schmoller również ma nieprzezwyciężoną odrazę do równości ludzi, której zresztą demokracja społeczna nigdy nie wyobrażała sobie w ten sposób, jak jej przeciwnikom podoba się utrzymywać. „Przy tym przytacza się na poparcie cały szereg nowszych przyrodniczych badań. W większej części rozdziałów, zwłaszcza w tych, które dotyczą współczesnych stosunków, autor rozumuje w ten sposób, że krytyce
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 16
I u nas również jak i tam zagrażają one stworzeniem nowego okresu dzikiej spekulacji i jaskrawego dogmatyzmu, a zwłaszcza nowy tak zwany socjalizm naukowy daje pod tym względem dużo do myślenia“. Powinien by był raczej powiedzieć: „ darwinistyczna socjologia pana Zieglera i jego towarzyszy, gdyż to, że przyszło mu na myśl polecać pamflet Zieglera „daje
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 15
Dla usprawiedliwienia tego systemu nie można się powoływać na „zwycięstwo najzdolniejszych”. W wolnej konkurencji zwyciężają nie tylko najdzielniejsi ale częściej może jeszcze najmniej sumienni., ci co bezwzględniej wyzyskują przyjazne ekonomiczne okoliczności (interes osobisty przechodzi w chciwość). Jedynym ich moralnym kodeksem jest kodeks kryminalny. Przez to obniża się nieuchronnie cała skala moralności przemysłowo-handlowej. Mimo tego ostrego
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 14
Nawet wtedy, gdy taka wybijająca się na wierzch część narodu wszelkie formalne pierwiastki wykształcenia sobie przyswoi, dzieci swe dzięki zdobytej w walce konkurencyjnej lwiej części dochodu ogólnego najlepszym wykształceniem umysłowym obdarzy i te swoje latorośle tym skuteczniej do wyższych zawodów popycha? Odpowiedź nie może podlegać wątpliwości. Nie wyłącznie wprawdzie, lecz przeważnie jest tego rodzaju rozwój
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 13
Z naturalnymi różnicami łączą się również w pierwszym rzędzie najzupełniej od ludzkich i zmiennych instytucji zależne różnice wykształcenie i wychowania, charakteru i majątkowego położenia, które wrodzoną nierówność fizyczną, umysłową i moralną jeszcze potęgują lub też neutralizować mogą. O ile „walka o byt“ „walka o uprzywilejowane stanowisko i zatrzymanie go“ oraz dobór naturalny w świecie ludzkim
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 12
Zapewne, że ludzie już z natury nie są sobie równi; osobiste, indywidualne nierówności są jak u wszystkich organizmów pewnego rodzaju lub gatunku, tak i u „najwyższej formy materii“, (Carey) u człowieka, prawem natury. Stąd jednak nie można zresztą u człowieka właśnie wnioskować, by zwycięstwo przez naturę uprzywilejowanych jednostek miało być koniecznym lub pożądanym. U człowieka
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 11
Jakiemiż środkami w końcu zdobywają zwycięstwo ci, których za najzdolniejszych dowalki konkurencyjnej uważamy? Szczera odpowiedź na te pytania stojące w ścisłym związku między sobą a także z kwestią niesumiennych żywiołów, o których była mowa, nasuwa poważne wątpliwości co do owego zwycięstwa „najdzielniejszych”. Powołując się na prawo Darwina zualki o byt poczytywano to zwycięstwo najzdolniejszych nie
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 10
Najzupełniej błędne są wnioski, że system wolnej konkurencji oraz swobodna gra interesu osobistego są zgodne z naturą, że ten właśnie stan ekonomicznego ustroju jest jedynie i wyłącznie na naturze oparty. Doświadczenie nas uczy, że system wolnej konkurencji jest wytworem dziejów najnowszych. Zaznacza to Wagner wbrew teoriom radykalnego liberalizmu zarówno jak społecznego doboru. W swojej „Grundlegung
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 9
Nieodłącznym jest również materialne, fizyczne i obyczajowe osłabienie narodu, zanik stanu średniego, mnożenie się proletariatu, a przez to i podkopanie militarnej siły narodu i pokoju narodowego. Wolna konkurencja nie powinna się zatem powoływać na swój udoskonalający wpływ; powoływanie się na Darwina jest zbyt śmiałem uroszczeniem, gdyż kapitalistyczne współzawodnictwo nie jest jedyną, ani tym mniej najlepszą
Category: Pogląd
Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 8
Schaffiego krytyka kapitalistycznej epoki z punktu widzenia przyrodniczego jest zarówno zajmującą jak ostrą. Kapitalizm jest historycznie do pewnego stopnia uprawniony; ale mimo ogromnych ekonomicznych postępów wykazuje on pewne wewnętrzne braki i niedostatki. Krytyka brzmi jak następuje: W strasznych zapasach o egzystencją materialną i owładnięcie i opanowanie coraz wyżej wznoszącego się poziomu zdolnych do współzawodnictwa kapitalistów
Category: Pogląd