Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 8

Schaffiego krytyka kapitalistycznej epoki z punktu widzenia przyrodniczego jest zarówno zajmującą jak ostrą. Kapitalizm jest historycznie do pewnego stopnia uprawniony; ale mimo ogromnych ekonomicznych postępów wykazuje on pewne wewnętrzne braki i niedostatki. Krytyka brzmi jak następuje:

W strasznych zapasach o egzystencją materialną i owładnięcie i opanowanie coraz wyżej wznoszącego się poziomu zdolnych do współzawodnictwa kapitalistów ostatecznie każdy środek jest pożądanym, o ile wprost nie wiedzie do domu poprawy, a rozluźnienie krępujących granic aż do takiej moralności i polityki, która się zasadza na zupełnym laisser faire jest wprost potrzebą kapitalistycznego ustroju.

Właściwą mu jest dążność do zwyciężania złą bronią: fałszerstwo, obniżenie jakości towaru, niedoważanie, zastąpienie jakości jej pozorami, oto pokusa, której w ostatnich czasach nawet angielska rzetelność, zdaje się, oprzeć się nie może.

Nieodłącznym od tego jest pewnego rodzaju znieprawienie moralne posiadających, pragnienie bogactw i rozkoszy zmysłowych, tak że nawet z punktu widzenia kapitału nie można się powoływać na postęp na doborze oparty. Przysłowiowym się stało zdanie, że ojciec zbiera, syn traci, a wnuk marnieje.