Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 14

Nawet wtedy, gdy taka wybijająca się na wierzch część narodu wszelkie formalne pierwiastki wykształcenia sobie przyswoi, dzieci swe dzięki zdobytej w walce konkurencyjnej lwiej części dochodu ogólnego najlepszym wykształceniem umysłowym obdarzy i te swoje latorośle tym skuteczniej do wyższych zawodów popycha? Odpowiedź nie może podlegać wątpliwości. Nie wyłącznie wprawdzie, lecz przeważnie jest tego rodzaju rozwój Żydowstwa od czasu jego emancypacji obrazem zwycięstwa „najzdolniejszych” w powyższym znaczeniu. Zapewne, że przez system konkurencyjny i w jego obrębie wybijają się na wierzch także i w dobrem znaczeniu „najzdolniejsze” żywioły, dzielni, pracowici, talenty i geniusze w kierunku ekonomicznym, technicznym i praktycznym, pionierowie ekonomiczno przemysłowego postępu, umysły na wielką skalę i w dobroczynnym znaczeniu przedsiębiorcze — a między niemi bez wątpienia również wielu semickiej, a nie tylko aryjskiej rasy, co rzetelnie przyznać wypada—tacy, którzy zasługują na to by zajęli nie tylko wyższe ale naczelne stanowiska w życiu narodu, i których zwycięstwo istotnie w interesie ogółu leży. Jednakże system konkurencji prywatnej aż nadto sprzyja wybijaniu się na wierz nieuczciwych żywiołów, a nawet rzec można, w warunkach w jakich się ekonomiczne powodzenie zdobywa, jest to niemal nieuchronnym.