Pośredni pogląd na daną kwestię cz. 6

W stosunku do teorii doboru zachował Schaffie istotnie tę mądrą ostrożność, ale w pojęciu społecznego organizmu dopuścił się tak samo jak inni prostego przekalkowywania nauk zoologicznych w socjologii, a organicznymi analogiami po prostu się bawił. I tutaj przecież należałoby pamiętać, że społeczeństwo nie jest organizmem zwierzęcym, lecz że i społeczeństwo i organizm są różnej formy objawami biologicznego prawa rozwoju, które im jest wspólne. Tylko w tern ogólnym znaczeniu mówić można o organizmie społecznym i społecznej organizacji.

Schaffie zwraca na to uwagę, te dobór społeczny na rozmaitych szczeblach społeczeństwa jest różnym i całkiem inną przybiera postać niż w świecie organicznym. Proces ten nie oznacza właściwie istotnego czynnika postępu czy cofania się wstecz, lecz nieuchronny i nieunikniony  porządek zjawisk rozwojowych. Istotny rozwój społeczny wynika wyłącznie i jedynie z przenikania i rozpowszechniania się idei i praktycznych, technicznych wiadomości. „Mechanizm doboru społecznego” dopomaga temu przenikaniu idei. Jednakże siły, rozpędowej postępu nie stanowi sam dobór społeczny. Jest nią raczej duch, który porusza epoki i ludy. Ten aparat rozwojowy doboru społecznego sam podlegać może udoskonaleniu lub rozstrojowi. W każdej epoce przybiera on właściwą formę. Schaffie przeprowadza porównanie między ludzką i zwierzęcą walką o byt a społecznymi walkami na różnych stopniach społecznego rozwoju.