Idea rozwoju cz. 12

Udoskonalenie w znaczeniu absolutnym i postępowym polega na połączeniu różniczkowania z przystosowaniem. W tym znaczeniu udoskonalenie jest to wyższe przystosowanie organizmu przez wyższy stopień różniczkowania. Tylko według tej miary oceniać możemy postępy rodowe istot żyjących według stopnia ich udoskonalenia i tylko w tym rozumieniu wolno nam mówić o rozwoju organizmów. Gdy O. Schmidt twierdzi, że bez względu na okoliczności udoskonalenie jest zawsze rezultatem przystosowania i doboru, to, jak wykazaliśmy, można mu odpowiedzieć, iż w pewnych warunkach dobór i przystosowanie wywołują cofanie się wstecz, zwyrodnienie gatunku. Spencer również nie mało się przyczynił do pomieszania pojęć, gdy nie odróżniał zasady „przetrwania najodpowiedniejszych” od „przetrwania najlepszych”. Jedyną jasną powszechną definicją doskonałości podał Spinoza: „Tm istota jaka jest doskonalszą, tym bardziej jest czynną a tym mniej cierpi, i odwrotnie im bardziej czynną jest istota, tym jest doskonalszą”. Podobnie brzmi objaśnienie Leibnitza: „Doskonałość jest sumą istności i rzeczywistości“.